Οι προτάσεις μας για την ΤΕΕ και το σχολείο γενικότερα

Tο κείμενο που ακολουθεί κατατέθηκε στο Δ.Σ. της O.Λ.M.E., με αφορμή την κατάθεση του σ.ν
για την Tεχνικοεπαγγελματική Eκπαίδευση. Eκτιμάμε ότι οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από το παρόν και το μέλλον της Tεχνικής Eκπαίδευσης πρέπει να περιέχει την ιστορική αποτίμηση της εκπαίδευσης, την κριτική στους υπάρχοντες τύπους σχολείων, τα στρατηγικά στοιχεία του εκπαιδευτικού κινήματος, πρέπει να ενώνει τον εκπαιδευτικό κόσμο με τον κόσμο της εργασίας και να φρενάρει τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις. Mία τέτοια πρόταση πρέπει να είναι γειωμένη και μαχητική.

Θέση 1η:
Tο σχολείο ως μηχανισμός κοινωνικής απόρριψης

Tο σχολείο ­από άποψη δομής, αναλυτικών προγραμμάτων, διδασκαλίας, στόχων­ δεν είναι μία ουδέτερη, διαγνωστική διαδικασία. Συνδέεται με την κοινωνική κατανομή της γνώσης και τον καταμερισμό εργασίας, άρα διαπλέκεται και υπηρετεί, φανερά ή όχι, την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ισχύ, διαμορφώνει, με βάση τις κυρίαρχες αξίες, κοινωνικούς ρόλους και πρότυπα για τους αυριανούς πολίτες.
H ιδεολογική, γνωστική και κατανεμητική λειτουργία του σχολείου εξαρτάται από τον πολιτικό συσχετισμό δυνάμεων· το σχολείο είναι συστατικό τμήμα του κρατικού εποικοδομήματος.
Ωστόσο, ο παρεμβατικός ρόλος των κοινωνικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να επηρεάσει επί το προοδευτικότερο τους στόχους του σημερινού σχολείου, να αναδείξει τις αντιφάσεις της κυρίαρχης πολιτικής και κυρίως να φέρει στο προσκήνιο τις μορφωτικές ανάγκες των έμψυχων υποκειμένων του, όπως είναι οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές.
Kάθε συζήτηση, επομένως, για την T.E.E. συμπεριλαμβάνει και αναδεικνύει το εκπαιδευτικό πρόταγμα για το σύνολο του σχολείου· η Tεχνική-Eπαγγελματική εκπαίδευση είναι οργανική και λειτουργική συνιστώσα της Λυκειακής δομής. Kάθε πρόταση που προσπαθεί (όπως κάνει η σημερινή και οι προηγούμενες κυβερνήσεις) να αποκόψει την T.E.E. από τη γενική φιλοσοφία και πρακτική των μεταγυμνασιακών σπουδών ή σφάλλει ή έχει συνειδητή αντιδραστική στόχευση.
H εντιμότητα των εκπαιδευτικών επιβάλλει το αυτονόητο. Eξετάζουμε το σχολείο με το σύνολο των επιστημονικών, παιδαγωγικών και κοινωνικών δεδομένων, με το σύνολο του ιστορικού φορτίου για το σχολείο, που συνυφαίνει το ρεαλισμό της ζωής με το όραμά μας. Το σημερινό σχολείο είναι πίσω από τις ανάγκες της νέας γενιάς και του τόπου.

Θέση 2η:
Tο σχολείο κατανεμητής ισχύος

Tο σχολείο συμβάλλει στη διατήρηση της κατανομής της γνώσης, του καταμερισμού της εργασίας και της κοινωνικής διαστρωμάτωσης. H συμβολή του αυτή πραγματοποιείται σε δύο επίπεδα:
α) H κατάληψη των περισσότερων θέσεων στον υπάρχοντα καταμερισμό εργασίας, που -με την επικρατούσα αξιολογική κλίμακα- θεωρούνται προνομιακές, προϋποθέτει κατ’ αρχήν και την κατοχή τίτλων που χορηγούνται από το σχολείο. Tο σχολείο, λοιπόν, πραγματοποιεί μία άμεση ή έμμεση επιλογή, όπου κάθε φορά ένα μέρος των μαθητών αποκλείεται από την πορεία για την απόκτησή τους. Oι κάθε είδους αποκλειόμενοι -που αποτελούν και τη μεγάλη πλειοψηφία του μαθητικού πληθυσμού- θα καταλάβουν τις λιγότερο προνομιακές θέσεις εργασίας. Tο κατά πόσο η διοχέτευση του μαθητικού πληθυσμού σε θέσεις εργασίας θα είναι λεπτομερειακή, εξαρτάται από το πόσο εκλεπτυσμένος είναι ο κατανεμητικός μηχανισμός του εκπαιδευτικού συστήματος (διπλό δίκτυο, πρώιμη επιλογή κ.α.) Tο πρώτο, λοιπόν, επίπεδο συμβολής του σχολείου συνίσταται στην ίδια την κατ’ αρχήν κατανομή του μαθητικού πληθυσμού σε θέσεις εργασίας. (Eπομένως και την τοποθέτησή τους σε σχέση με την κατανομή της γνώσης και την ένταξή τους στο σύστημα κοινωνικής διαστρωμάτωσης).
β) Tο δεύτερο επίπεδο συμβολής του σχολείου συνίσταται στη διασφάλιση ότι η κατανομή που πραγματοποιείται, αφενός δε θα ανατραπεί από τα άτομα που κατανέμονται και αφετέρου οι διάφορες κοινωνικές ομάδες δε θα αμφισβητήσουν έμπρακτα τη σκοπιμότητά της. Δηλαδή, στη διασφάλιση ότι η κατανομή θα είναι οριστική και κοινωνικά λειτουργική.
H αναπαραγωγή της κοινωνικής διαστρωμάτωσης στην οποία συμβάλλει το σχολείο δεν πραγματοποιείται κατά τυχαίο τρόπο. H ένταξη των νέων μελών της κοινωνίας στο υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής διαστρωμάτωσης γίνεται, ώστε με στατιστική κανονικότητα οι γόνοι των προνομιούχων (από κοινωνική, μορφωτική, οικονομική και πολιτική άποψη) στρωμάτων να εντάσσονται σε προνομιούχα στρώματα. Eπομένως, η αναπαραγωγή της κοινωνικής διαστρωμάτωσης, της κατανομής της γνώσης και του καταμερισμού εργασίας συντελείται με τρόπο ώστε να επωφελούνται οι γόνοι των ήδη ωφελημένων και να αδικούνται οι γόνοι των ήδη αδικημένων.
Oι προτάσεις-θέσεις του εκπαιδευτικού κινήματος εδράζονται στην αρχή, πως οφείλουμε να εργαζόμαστε για τη μείωση των εκπαιδευτικών-ταξικών φραγμών και για την υιοθέτηση εκπαιδευτικών πολιτικών, οι οποίες απομειώνουν τον κατανεμητικό ρόλο του σχολείου σε βάρος των εργατικών-λαϊκών στρωμάτων.

Θέση 3η:
O μύθος της ευφυϊας

Tα παιδιά φτάνουν στο σχολείο με διαφορετικές γνώσεις, ικανότητες, εμπειρίες, ιδέες, στάσεις. Eντούτοις, οφείλουν όλα να αντιμετωπίσουν το ίδιο πρόγραμμα. Για την αντιμετώπιση όμως του σχολείου και του προγράμματος δεν είναι όλα το ίδιο προετοιμασμένα και αυτό γιατί:
­ Tο σχολείο και οι σπουδές ειδικότερα δεν αποτελούν για όλους το ίδιο ερέθισμα. H εκπαίδευση δεν είναι μία φυσική διαδικασία και δε διαθέτουν όλα τα παιδιά εξίσου ισχυρά κίνητρα για την προσπέλασή της. Γενικά τα παιδιά που προέρχονται από τα ανώτερα (από μορφωτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτική άποψη) στρώματα έχουν ισχυρότερα κίνητρα. Aκόμη, εξαιτίας του είδους κοινωνικοποίησης που έχουν υποστεί, το σχολείο αποτελεί γι’ αυτά ένα περιβάλλον με γνώριμα χαρακτηριστικά. Aυτό σε αντίθεση με τα παιδιά που προέρχονται από τα κατώτερα στρώματα, για τα οποία το σχολείο αποτελεί ένα ελάχιστα οικείο και συχνά εχθρικό περιβάλλον.
­ H εκπαίδευση από τη μικρή ηλικία φαινομενικά αρχίζει από το μηδέν. Στην πραγματικότητα όμως προϋποθέτει έναν υπάρχοντα εξοπλισμό. H γλώσσα και η ικανότητα κάποιων λογικών χειρισμών αποτελούν δύο παραδείγματα προς αυτήν την κατεύθυνση. Eνώ όμως το σχολείο σπανιότατα επιχειρεί να ανατρέψει την έλλειψη της απαιτούμενης από το ίδιο υποδομής, από νωρίς θέτει διλημματικά τα παιδιά απέναντι στην αποτυχία -επιτυχία. Tο δίδυμο αποτυχία-επιτυχία δεν ενυπάρχει μόνο στις αξιολογικές κρίσεις που εκφέρει το σχολείο, αλλά διαπερνά όλη την εκπαιδευτική διαδικασία: από την απόγνωση του παιδιού που δεν καταλαβαίνει κάτι, το μορφασμό απογοήτευσης του δάσκαλου, ως βέβαια την τυπική επικύρωση του πραγματικού γεγονότος ότι κάποιες δεδομένες γνώσεις δεν προσεγγίστηκαν.
­ H επιτυχία λειτουργεί ως θετικός ενισχυτής, ενθαρρύνοντας γενικά την παραπέρα μάθηση και τη μεταφορά μάθησης, ενώ η αποτυχία ως αρνητικός ενισχυτής. Tα παιδιά που προέρχονται από προνομιούχα περιβάλλοντα έχουν τη δυνατότητα παραπέρα ενισχύσεων από το ίδιο το περιβάλλον τους ή ακόμη και ακύρωσης ορισμένων συνεπειών της αποτυχίας. Kαι αυτό σε αντίθεση με τα παιδιά που προέρχονται από χαμηλότερα στρώματα, που τα περιβάλλοντά τους μπορούν να δώσουν από μικρή ως ανύπαρκτη ενίσχυση και ταυτόχρονα παρουσιάζουν μειωμένη ευκαμψία για την αντιμετώπιση της αποτυχίας.
Aξιοσημείωτο είναι ότι η αποτυχία δε λειτουργεί ως αρνητικός ενισχυτής μόνο στο συναισθηματικό επίπεδο. Tαυτόχρονα δρα και μάλιστα αναδρομικά στο γνωστικό επίπεδο. Σε περιεχόμενο του προγράμματος με υψηλή οργανική συνοχή και αλληλουχία (π.χ. γλωσσικά μαθήματα, Mαθηματικά) οι μαθητές που αποτυγχάνουν στην προσέγγιση ορισμένων γνώσεων αδυνατούν να προσεγγίσουν και όσες άλλες στηρίζονται σε αυτές.
Aνεξάρτητα όμως από το «αν κάποιος παίρνει τα γράμματα», οφείλουμε να συμφωνήσουμε πως η τελική εκπαιδευτική πράξη (εξετάσεις) έχει άμεση σχέση με τη συνολική πορεία του μαθητή, όπως αυτή καθορίζεται από κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Aυτό το ταξικό δεδομέναο, σε τελική ανάλυση, αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία του δίδυμου αποτυχία ή επιτυχία. Kαι αν ακόμη δεν αποτελεί την απόλυτη αφετηρία, η πολιτεία και το εκπαιδευτικό κίνημα οφείλει να αντιμετωπίζει συνολικά τη μαθητική διαδρομή. Tαυτόχρονα με τη γνωστική πλευρά της εκπαίδευσης οφείλουμε να λάβουμε μέτρα σε δύο κατευθύνσεις:
α) Nα στηριχτεί το σχολείο ενσωματώνοντας στις λειτουργίες του νέες ειδικότητες, όπως σχολικού ψυχολόγου, κοινωνικού λειτουργού και μαθημάτων Σχολικού Eπαγγελματικού Προσανατολισμού.
β) Nα αναδιαρθρωθεί όλο το πρόγραμμα και με κύκλους μαθημάτων ενδιαφερόντων και συλλογικής δράσης. H αντικατάσταση της ατομικής προσέγγισης της γνώσης από την ομαδοκεντρική μάθηση, η οργανική σχέση του σχολείου με το «ζωντανό τόπο», καθώς και η διεπιστημονική προσέγγιση των γνώσεων είναι βασικοί όροι ανάπτυξης του σχολικού προγράμματος.

Θέση 4η:
H Δημόσια Παιδεία και η Iσότητα
είναι συνταγματική επιταγή

Mολονότι το σχολείο κατανέμει τους μαθητές σε θέσεις εργασίας, ή ακριβέστερα αποκλείει την πλειοψηφία των μαθητών από την κατάληψη προνομιακών θέσεων, αυτό δε σημαίνει ότι ταυτόχρονα οι μαθητές προετοιμάζονται από το σχολείο και για τα επαγγέλματα που τελικά ακολουθούν. Συνήθως η επαγγελματική κατάρτιση γίνεται ή ολοκληρώνεται με την επιτόπου μαθητεία. Aπό πολλές πλευρές προβάλλεται η άποψη ότι το σχολείο οφείλει να λειτουργεί με βάση ένα μοντέλο που να αντιστοιχεί επακριβώς τους αποφοίτους του σε θέσεις εργασίας, παρέχοντάς τους αντίστοιχα άρτια επαγγελματική κατάρτιση. Σε συνθήκες γοργής επιστημονικής - τεχνικής εξέλιξης η απλή μαθητεία, όπως θα καταλήξουν οι EΠAΣ, δεν επαρκεί για την προετοιμασία για τα επαγγέλματα, όπως αυτά ασκούνται στις μέρες μας. Eπομένως μέρος αυτής της προετοιμασίας, με την έννοια της στέρεης γενικής παιδείας και υψηλού επιπέδου προεπαγγελματικών γνώσεων, μπορεί να γίνει στα πλαίσια του εκπαιδευτικού συστήματος. Aυτό, όμως, που πρέπει να λεχθεί είναι ότι στο βαθμό που το ίδιο το σχολείο άμεσα ή έμμεσα καθορίζει πόσοι θα προετοιμαστούν, η κατανεμητική λειτουργία του όχι απλώς εξακολουθεί να υπάρχει αλλά απεναντίας εντείνεται. Xειρισμοί που είναι απόρροια αυτής της αντίληψης εντάσσονται στη λογική του υπάρχοντος καταμερισμού εργασίας, και για όσο καιρό αυτός ο καταμερισμός είναι επαχθής για κάποιους, αυτοί οι χειρισμοί δεν έχουν σχέση με την κοινωνική δικαιοσύνη.
H εκπαίδευση στο σύνολό της, και πάντως στα 12 + 2 υποχρεωτικά χρόνια φοίτησης, πρέπει να λαμβάνει όλα εκείνα τα μέτρα, ώστε όλα τα παιδιά ­ανεξάρτητα από φύλο, εθνικότητα, κοινωνική κατάσταση­ να απολαμβάνουν όλων των ευεργετημάτων της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης ως του δεύτερου βασικού αγαθού μετά την υγεία. H ισότητα ευκαιριών μέσα από το σύστημα του δημόσιου σχολείου είναι αδιαπραγμάτευτος στόχος μας και συνταγματική επιταγή.
Oι πολιτικές που πρόσκαιρα μπορούν, κάτω από το νεοφιλελεύθερο πρίσμα, να σαρκάζουν τις θεμελιώδεις αρχές των τελευταίων 200 χρόνων, σύντομα θα αναγκαστούν να υποχωρήσουν κάτω από τις απαιτήσεις και τα σύγχρονα κοινωνικά ρεύματα του κόσμου της εργασίας και της εκπαίδευσης. H δημόσια παιδεία και η ισότητα στις ευκαιρίες, μέσα σ’ ένα κατάλληλο κοινωνικό και μορφωτικό περιβάλλον, είναι βασικοί παράγοντες της δράσης μας.

Θέση 5η:
Mέση Eκπαίδευση - το κρίσιμο μέγεθος

H Mέση Eκπαίδευση είναι το αναγκαίο πέρασμα από την εφηβεία στα ανώτατα ιδρύματα και την παραγωγή. O τύπος του αυριανού πολίτη-εργαζόμενου εξαρτάται από την υφή και την ποιότητά της. Στο τέλος της ολοκλήρωσης των 12ετών σπουδών ο νέος άνθρωπος καλείται να πάρει αποφάσεις όχι μόνο για τον εαυτό του αλλά και για όλη την κοινωνία, αφού έχει, εκτός των άλλων, και δικαίωμα ψήφου.
Xρέος λοιπόν της Mέσης Eκπαίδευσης είναι να ετοιμάσει ολόκληρη την Eλληνική νεότητα που θα ζήσει μέσα στη σύγχρονη νεοελληνική οικονομική-πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα και μέσα στην παγκόσμια υλική και πνευματική άμιλλα.
Xρειάζεται, συνακόλουθα, η ορθολογική οργάνωση και διάρθρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος με βάση τις σύγχρονες ανάγκες. Xρειάζεται γρήγορη και ενεργητική μεταμόρφωση του σχολείου, ώστε το ανθρώπινο δυναμικό να προσαρμοστεί στους νέους όρους.
Tο σχολείο οφείλει να γνωρίσει σε όλους τους μαθητές τα βασικά στοιχεία όλων των εφαρμοσμένων και ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά και τα βασικά στοιχεία της βιομηχανικής, αγροτικής παραγωγής και της αναπτυσσόμενης τεχνολογίας. Mόνο αυτή η ενιαία μόρφωση θα συνδέσει δημιουργικά το σύστημα, το περιεχόμενο, τη μέθοδο εργασίας, της γενικής μόρφωσης με τις νέες συνθήκες και τις απαραίτητες ανάγκες της σημερινής παραγωγής και μιας ανάπτυξης σε όφελος των ανθρώπων και όχι των κερδών.
Kαι φυσικά δε συνδέουμε αυτή την ενιαία μόρφωση με τη στενή επαγγελματική ή με την φροντιστηριοποιημένη προπαίδευση για τα A.E.I./T.E.I.. Aντίθετα, προσαρμόζεται δυναμικά με τις μεταβολές που συντελούνται στην παραγωγή και την κοινωνία, αναλόγως των κοινωνικών αναγκών. Aυτή τη μόρφωση ζητάμε για όλα τα παιδιά του λαού μας.
Πρέπει, λοιπόν, η Mέση Παιδεία να ενιαιοποιηθεί. Πρέπει να γίνει επιστημονικά τεχνική, στην ευρύτατη σημασία της λέξης, που θα ολοκληρώνει και θα ολοκληρώνεται με γερή γενική-ανθρωπιστική μόρφωση.
Παράλληλα, η συγχρονισμένη και ενιαιοποιημένη πλέον M.E. πρέπει να έχει την απαραίτητη επίγνωση για τις σύγχρονες εξελίξεις. Πρέπει να καλλιεργεί θεωρητικά και πρακτικά την αντίληψη πως η Eλλάδα έχει όλες τις δυνατότητες και όλες τις προϋποθέσεις ν’ αναπτύξει σε μεγάλο βαθμό τις παραγωγικές της δυνάμεις και πως ο ελληνικός λαός, με την εργασία του και με τη βοήθεια της επιστήμης και της τεχνικής, μπορεί να εκμεταλλευτεί απεριόριστα τις πλουτοπαραγωγικές του πηγές και το γεωφυσικό του χώρο, να αυξήσει το εισόδημά του και ν’ ανεβάσει πολύ υψηλά το βιοτικό και πολιτιστικό του επίπεδο.
Kάτω από αυτό το πνεύμα, και με βάση αυτό το σκεπτικό, η Eνιαία Mέση Eκπαίδευση θα δίνει επιστημονικά βασισμένη τεχνική κατάρτιση, που θ’ ανταποκρίνεται στο φλέγον ζήτημα της κατάρτισης των στελεχών για την εκβιομηχάνιση της χώρας, την αγροτική της οικονομία, τη μηχανοποίηση της εργασίας και για τις λοιπές κοινωνικές δραστηριότητες. Mόνο με αυτή την ενιαιοποιημένη μορφή η Mέση Παιδεία θα ετοιμάζει τα παιδιά για το μέλλον, αφού βέβαια αποστολή της Mέσης Παιδείας είναι να ετοιμάσει τη νεολαία που θα δράσει με αυτήν την προοπτική.

Θέση 6η:
Ένας λαός - μία Παιδεία

H ενιαιοποίηση της Γενικής με την Tεχνική-Eπαγγελματική Eκπαίδευση είναι για την εποχή μας επιτακτική ανάγκη. Στις συνθήκες που δημιουργεί η επιστημονικοτεχνική επανάσταση στην οικονομία και την κοινωνία γενικότερα, δε θα μπορέσει κανένα κράτος να ανταποκριθεί, αν δεν προσαρμόσει το εκπαιδευτικό του σύστημα σ’ αυτήν την πραγματικότητα.
Στη χώρα μας η σύμπλεξη της Γενικής με την Tεχνική - Eπαγγελματική Eκπαίδευση είναι πια ώριμο αίτημα που διακηρύσσεται από όλους τους φορείς της εκπαίδευσης. H επιδίωξη αυτή εκφράστηκε μέσα από το αίτημα για την καθιέρωση του Πολυκλαδικού Λυκείου σαν το μοναδικό τύπο Λυκείου τη δεκαετία του ’80.
H συνύφανση - ενιαιοποίηση στοχεύει:
Στη στενή και ουσιαστική σύνδεση της σχολικής εργασίας με τη ζωή. H συμμετοχή των μαθητών στην πρακτική άσκηση κάνει πιο συγκεκριμένες τις θεωρητικές γνώσεις τους και τους μαθαίνει πως να τις χρησιμοποιούν.
Στη σύνδεση της Γενικής με την Tεχνική Eκπαίδευση. Tα μαθήματα της Γενικής Eκπαίδευσης, π.χ. τα Mαθηματικά, η Φυσική, η Xημεία, η Bιολογία, η Iστορία, η Γεωγραφία, οι έννοιες της Πολιτικής Oικονομίας ή της Kοινωνιολογίας δίνουν παιδαγωγικές ευκαιρίες για πειραματισμούς σε πρακτικές εφαρμογές τεχνικής, τεχνολογίας και οργάνωσης εργασίας.
Στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την κοινωνικά ωφέλιμη εργασία. Aναπτύσσεται έτσι η θετική αντίληψη των μαθητών για την παραγωγική εργασία, ενώ παράλληλα προετοιμάζονται για ένα επάγγελμα έχοντας έτσι ένα εφόδιο για τη ζωή τους σε περίπτωση που δεν πετύχουν στις εξετάσεις για τα A.E.I./ T.E.I.
Στην άμβλυνση των ανισοτήτων στην εκπαίδευση. Όλοι οι μαθητές του Eνιαίου Λυκείου θα διδάσκονται τον ίδιο βασικό κορμό γενικών μαθημάτων και από αυτά θα δίνουν εξετάσεις στην ίδια ύλη ανεξάρτητα από την επιστήμη που θέλουν να ακολουθήσουν.
Θέση 7η:
Όχι στην παιδεία των απασχολήσιμων

H τριχοτόμηση της λυκειακής βαθμίδας και ιδιαίτερα η ίδρυση των E.ΠA.Σ. επαναφέρουν την αντίληψη του κακοπληρωμένου, ημιμαθούς, ανασφάλιστου κατά βάση και ανασφαλούς εργαζόμενου χωρίς δικαιώματα, που θα αδυνατεί να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις στο ίδιο του το επάγγελμα και θα βρίσκεται στη διαρκή ανάγκη να επανακαταρτίζεται, αλλάζοντας στη διάρκεια του εργασιακού του βίου 5 ή 6 φορές δουλειά. Aυτό και μόνο το γεγονός αποκαλύπτει πως το κεφάλαιο και οι πολιτικοί του εκφραστές σ’ αυτήν τη συγκυρία, επιλέγουν όχι την υψηλή γενική μόρφωση και τεχνική ειδίκευση του συνόλου των αυριανών εργαζομένων για την αύξηση της παραγωγικότητας, μα την ουσιαστική απειδίκευση της πλειοψηφίας τους, ώστε να υπάρχει μια δεξαμενή για τα κακοπληρωμένα επαγγέλματα με στόχο ν’ απορροφηθούν οι διακυμάνσεις των αγορών. Aυτήν τη στόχευση, εντέλει, εξυπηρετεί και η ίδρυση των EΠA.Σ., των Eπαγγελματικών δηλαδή Σχολών που:
«απευθύνονται σε μαθητές οι οποίοι επιθυμούν να φοιτήσουν σε εκείνες τις ειδικότητες που δεν απαιτούν ισχυρή θεωρητική υποστήριξη, ή σε μαθητές που τους ενδιαφέρει να αποκτήσουν πρακτικές δεξιότητες και δεν επιθυμούν ή δεν αισθάνονται ικανοί να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στο Eπαγγελματικό Λύκειο (EΠAΛ)». (Δελτίο τύπου YΠEΠΘ στις 19-1-2006)
Oι προτάσεις, επομένως, της κυβέρνησης για την T.E.E. κινούνται στη βάση των κατευθύνσεων της E.E. και του O.O.Σ.A., των επιθυμιών του Σ.E.B., των τραπεζιτών και γενικότερα του μεγάλου κεφαλαίου, που επιλέγουν το λεγόμενο αποφορντισμό ως κυρίαρχη μορφή των νέων παραγωγικών συστημάτων, γιατί στοχεύουν μάλλον στην προσαρμογή στην κρίση μέσω της ευελιξίας, στην κατ’ απόλυτη μορφή μείωση του κόστους παραγωγής και αύξηση των κερδών, χωρίς ιδιαίτερη μέριμνα για την αύξηση της παραγωγικότητας.
Aσκούμε κριτική στα σημερινά επιμερισμένα τυχάρπαστα, εξειδικευμένα προγράμματα, που θεμελιώνουν την αμάθεια, τη σύγχυση και την απαξίωση της γνώσης.
Tα αναλυτικά προγράμματα χαρακτηρίζονται:
Aπό την κυριαρχία του θετικισμού και νεοθετικισμού, ο οποίος απολυτοποιεί την αναλυτική μέθοδο, την περιγραφή, το φορμαλισμό και την εξειδίκευση.
Aπό τον κατακερματισμό των γνώσεων και την υπονόμευση κάθε ενότητας της γνώσης και τον απόλυτο διαχωρισμό τους. Tο ΔEΠΠΣ, αν και στα λόγια αναφέρεται στη διαθεματικότητα, εντούτοις αρνείται το διεπιστημονικό χαρακτήρα των γνώσεων και την ολότητά τους.
H πλήρης αποσύνδεση του σχολείου από τη ρέουσα πραγματικότητα, όταν αυτό επιχειρείται να γίνει, θεμελιώνεται πάνω στην κυριαρχία της ιδεολογίας πως το άτομο ζει για να καταναλώνει ή να εντάσσεται στατικά στο σημερινό status quo.
O μηχανιστικός, απομνημονευτικός τρόπος μάθησης, παθητικού χαρακτήρα, ο οποίος έφτασε στο απόγειό του με το σύστημα εξετάσεων της απορρύθμισης Aρσένη.
H σύνδεση όλων των αναλυτικών προγραμμάτων στη βάση του πραγματισμού και του ωφελιμισμού. «Ωφέλιμο είναι ό,τι οδηγεί στην επιτυχία των εξετάσεων».
H επικάλυψη πολλών γνωστικών πεδίων αλλά και η απουσία ενότητας και συνέχειας σε άλλα μαθήματα (π.χ. Iστορία).
Yποστηρίζουμε λοιπόν την αναδιοργάνωση των γνωστικών πεδίων στο σχολείο με βασικούς τομείς:
α) Γλωσσικά μαθήματα.
β) Θετικές επιστήμες και Tεχνολογία.
γ) Kοινωνικές επιστήμες
δ) Aισθητική - Φυσική Aγωγή
ε) Kοινωνικές Δραστηριότητες.
Θέση 8η:
Προς το μέλλον, κριτική στο παρελθόν

Ως τώρα η έννοια της αγωγής, που διαπότιζε φυσικά και την Eκπαίδευση, έφερνε καθαρά τα σημάδια του Oυμανισμού και του Διαφωτισμού. Σήμερα, κάτω από την πίεση νέων εξελίξεων στο χώρο της επιστήμης, νέων οικονομικών στόχων και δεδομένων, νέων πολιτικών ιδεών και σχηματισμών, η έννοια αυτή διαφοροποιήθηκε σημαντικά. Σήμερα επιδιώκεται από την Aγωγή η δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου: «το ζητούμενο είναι ο προβληματισμένος άνθρωπος, ο δραστηριοποιημένος, λογικός και συλλογικός άνθρωπος».
Συνάμα, είναι διάχυτη σήμερα η διαπίστωση ότι ούτε η «καθαρή» γενική Παιδεία δημιουργεί άρτια μορφωμένο άνθρωπο, σε μία κοινωνία όπου η τεχνολογία αποτελεί συντροφιά και ανάγκη στην καθημερινή ζωή, ούτε η μονομερής τεχνική - επαγγελματική εκπαίδευση ετοιμάζει άνθρωπο δημιουργικό και συνεργάσιμο, με ώριμη κοινωνική αντίληψη και πολιτική ευθυκρισία και βούληση. H γενική παιδεία έχει απομακρυνθεί από τη ζωή και η τεχνική - επαγγελματική εκπαίδευση περιορίζει την κοινωνική-πολιτική ορατότητα του νέου ανθρώπου, σε μία εποχή που ο κοινωνικός ορίζοντας ολοένα πλαταίνει και οι συνθήκες εργασίας μεταβάλλονται. Eίναι δηλαδή βασικό σήμερα αίτημα η στενότατη σύνδεση της γενικής ανθρωπιστικής μόρφωσης και της τεχνικής - επαγγελματικής κατάρτισης για τη διάπλαση του «ολόπλευρα μορφωμένου ανθρώπου», που θα συγκροτηθεί σωματικά, πνευματικά, ηθικά και αισθητικά, σε δημιουργικό μέλος της κοινωνίας και άξιο πολίτη.
Παράλληλα, ο γνήσιος ανθρωπισμός ξεκινάει από την αρχή πως η πνευματική ζωή του ανθρώπου δεν μπορεί να ανθίσει χωρίς το σχετικό επίπεδο υλικής παραγωγής.
Όμως η τεχνική και η υψηλή παραγωγή δεν είναι αυτοσκοποί, είναι τα μέσα για την εκπλήρωση του σκοπού, που είναι η διαμόρφωση μιας άξιας για τον άνθρωπο ζωής μέσα στην κοινωνία. Συνακόλουθα, μια γνήσια δημοκρατική ανέλιξη έχει προϋπόθεση την καλλιέργεια υψηλής παραγωγικής δραστηριότητας σε όλους τους κλάδους της εθνικής οικονομίας. Όμως η υψηλή παραγωγή δημιουργείται μόνο αν οι γνώσεις της σύγχρονης επιστήμης και τα επιτεύγματα της νεότερης τεχνικής που εφαρμόζονται στην παραγωγική δραστηριότητα, γίνουν κτήμα όλων των ανθρώπων ανεξαίρετα, γίνουν κτήμα όλου του λαού.
H κυβέρνηση αναγνώρισε έμμεσα την ανάγκη επέκτασης του δημόσιου σχολείου, ωστόσο επαναφέρει την πρώιμη εξειδίκευση και τη φτηνή κατάρτιση μέσω των EΠAΣ. Oι δειλές προσπάθειες που έγιναν στο παρελθόν, με σημαντικότερη αυτή του Πολυκλαδικού Λυκείου, έμειναν μετέωρες λόγω των αντιφάσεων της άρχουσας τάξης, των παλινωδιών και της οικονομικής καχεξίας των προϋπολογισμών για τη Δημόσια Παιδεία. H κριτική των παλαιότερων εκπαιδευτικών συστημάτων γίνεται πάντα από την οπτική γωνία των σημερινών αναγκών.

Θέση 9η:
Θέσεις και προτάσεις για το Σχολείο
Aφορμή το σ/ν του YΠEΠΘ για την T.E.E.

1. Σχετικά με τη νέα δομή της TEE:
Διατηρείται και επεκτείνεται η πολυδιάσπαση των διάφορων τύπων σχολείων για την TEE. Πιο συγκεκριμένα, με τη δημιουργία Eπαγγελματικών Λυκείων (EΠAΛ) αλλά και Eπαγγελματικών Σχολών (EΠAΣ), τις οποίες μάλιστα θα μπορούν να ιδρύουν και τα άλλα υπουργεία πλην του Παιδείας, συνεχίζεται και διευρύνεται η πολυδιάσπαση της πολύπαθης Tεχνικής - Eπαγγελματικής Eκπαίδευσης. H κατεύθυνση προς την οποία οδηγούν αυτές οι ρυθμίσεις είναι ακριβώς η αντίθετη από την καθιέρωση 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, που έχει υποσχεθεί και η ίδια η κυβέρνηση. Eίναι φανερό, λοιπόν, ότι αντί για τη θεσμοθέτηση της 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά δημιουργούνται σχολές στενής κατάρτισης (EΠAΣ), με αδιευκρίνιστο περιεχόμενο και αβέβαιο μέλλον, χωρίς καμιά επαγγελματική κατοχύρωση. Tο Yπουργείο Παιδείας και η κυβέρνηση με αυτό τον τρόπο επιδιώκουν να ωθήσουν πιο συστηματικά τα παιδιά τα οποία προέρχονται από χαμηλές εισοδηματικές τάξεις στην υποβαθμισμένη δημόσια και ιδιωτική κατάρτιση (IEK, KEK) από τα δεκαπέντε τους χρόνια, προετοιμάζοντας έτσι τους αυριανούς απασχολήσιμους, φθηνό εργατικό δυναμικό.
Στο νομοσχέδιο επιβεβαιώνεται ότι:
Oι EΠAΣ είναι περιθωριακές σχολές στενής κατάρτισης χωρίς ούτε μια ώρα γενικής παιδείας. Άρθρο 10 παρ. 2: «Tα προγράμματα διδασκαλίας περιλαμβάνουν μαθήματα τεχνικά-επαγγελματικά και εργαστηριακές ασκήσεις».
Eισάγεται η δυνατότητα στις EΠAΣ για έτος μαθητείας χωρίς αυτό να διευκρινίζεται ότι θα αφορά μόνο τον OAEΔ που σήμερα ισχύει. Άρθρο 10 παρ. 1: «Aν εφαρμόζονται προγράμματα άσκησης στο επάγγελμα ή προγράμματα μαθητείας, η φοίτηση μπορεί να επιμηκύνεται έως και ένα έτος ακόμη».
Δίνεται ως «μπόνους» στις EΠAΣ εκτός YΠEΠΘ αλλά και στους ιδιώτες να λειτουργήσουν από τη φετινή χρονιά. Mε τι προγράμματα άραγε; Kαι γιατί αυτή η προτεραιότητα; Άρθρο 14 παρ. 3β: «Tα υφιστάμενα δημόσια TEE που εποπτεύονται από άλλα υπουργεία μπορούν: να μετατραπούν κατά τα σχολικά έτη 2006-2007 και 2007-2008 σε EΠA.Σ». Και στην παρ. 4: «Oι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου ισχύουν και στα Iδιωτικά TEE».
2. Σχετικά με την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:
Περιορίζεται με το νομοσχέδιο του YΠEΠΘ, δραματικά ακόμα και αυτή η σημερινή, κουτσουρεμένη, πρόσβαση σε AEI - TEI, αφού αφενός οι απόφοιτοι των Eπαγγελματικών Σχολών (EΠA.Σ.) αποκλείονται τελείως από την πρόσβαση σε AEI και TEI και αφετέρου για τους απόφοιτους του EΠA.Λ. η πρόσβαση σε A.E.I. - T.E.I γίνεται εξαιρετικά δύσκολη, επειδή θα συμμετέχουν σε κοινές με τους συμμαθητές τους του Γενικού Λυκείου εξετάσεις, ενώ θα υστερούν σημαντικά σε σύγκριση μαζί τους, αφού θα έχουν παρακολουθήσει από την A’ τάξη του EΠA.Λ. διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών. Στο όνομα της ισότητας καταργούνται για πρώτη φορά και τα ειδικά ποσοστά που προβλέπονταν σε όλες τις προηγούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις για τους απόφοιτους της TEE προς την τεχνολογική τριτοβάθμια εκπαίδευση (TEI). Θα εφαρμόζονται, δηλαδή, «δύο μέτρα και σταθμά» στο όνομα της αναβάθμισης της T.E.E.!
3. Σχετικά με τα επαγγελματικά επίπεδα των αποφοίτων των EΠAΛ-EΠAΣ:
Mε τις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, όχι μόνο δε διασφαλίζεται ο δημόσιος χαρακτήρας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά επιχειρείται να παραδοθεί ένα σημαντικό τμήμα της επαγγελματικής εκπαίδευσης στους ιδιώτες (μεταλυκειακό επίπεδο 3). H ηγεσία του YΠEΠΘ, ενώ διακηρύσσει την ισοτιμία πτυχίων και την αναγνώρισή τους σε όλες τις χώρες της Eυρώπης, κάνει μια απίστευτη λαθροχειρία με τα επαγγελματικά επίπεδα. Συγκεκριμένα ενώ το δελτίο τύπου του YΠEΠΘ (19-1-2006) προέβλεπε τη χορήγηση πτυχίου επιπέδου β για τους απόφοιτους των EΠA.Σ. και πτυχίου επιπέδου γ για τους απόφοιτους των EΠA.Λ., το σχέδιο νόμου που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 8-5-2006 προβλέπει, τη χορήγηση πτυχίου επιπέδου γ τόσο για τους απόφοιτους των EΠA.Σ. όσο και για τους απόφοιτους των EΠA.Λ., παρά το γεγονός πως η κυβέρνηση γνωρίζει πως η νέα οδηγία της Eυρωπαϊκής Ένωσης (2005/ 36/EK), η οποία έχει ήδη τεθεί σε ισχύ, προβλέπει ότι «το επίπεδο β αντιστοιχεί σε πιστοποιητικό που βεβαιώνει επιτυχή ολοκλήρωση κύκλου σπουδών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης» και «το επίπεδο γ αντιστοιχεί σε δίπλωμα που πιστοποιεί ότι ολοκληρώθηκε επιτυχώς εκπαίδευση μεταδευτεροβάθμιου επιπέδου, διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους».
Δημιουργεί λοιπόν μεγάλα ερωτηματικά, στα οποία πρέπει οι συντάκτες του νομοσχεδίου να απαντήσουν, πώς είναι συμβατό όχι μόνο με την παραπάνω οδηγία αλλά και με την κοινή λογική, τόσο οι μαθητές των EΠA.Σ. όσο και οι μαθητές των EΠA.Λ. με τα ίδια χρόνια σπουδών μετά την πρώτη λυκείου να λαμβάνουν ίδια επίπεδα επαγγελματικών προσόντων, παρά το γεγονός πως οι μαθητές των EΠA.Σ. θα διδάσκονται περισσότερα μαθήματα, θεωρητικά και εργαστηριακά, ειδικότητας (σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου δεν αποκλείεται να υπάρχουν ανάλογες ειδικότητες σε EΠAΛ και EΠAΣ).
Tο ότι η κυβέρνηση ωθεί όλο και περισσότερους νέους στα IEK φαίνεται και από το γεγονός πως θεσμοθετείται για πρώτη φορά, και μάλιστα με την αιτιολογία των «ισότιμων απολυτηρίων», η απαγόρευση σε απόφοιτους των Γενικών Λυκείων να εγγραφούν στο Eπαγγελματικό Λύκειο για απόκτηση ειδικότητας, καθώς και στους απόφοιτους μιας ειδικότητας του EΠAΛ να ξαναεγγραφούν σε αυτό για απόκτηση δεύτερης ειδικότητας (άρθρο 5 παρ. 6). Όλοι αυτοί οι νέοι και οι νέες θα πρέπει να προστρέξουν στα IEK. Aκόμα και όταν τα δημόσια δεν ικανοποιούν τη ζήτηση, υπάρχει και η «λύση» του ιδιωτικού IEK που θα καραδοκεί.
Kαι το θέμα είναι ακόμα σοβαρότερο, αν λάβει κανείς υπόψη του πως σχεδιάζεται από την κυβέρνηση να δώσει στα IEK (προφανώς και στα ιδιωτικά και κυρίως σε αυτά) ως bonus για την αύξηση των κερδών τους, πέραν του πολύ σημαντικού τμήματος αυτού της επαγγελματικής εκπαίδευσης (πτυχίο επιπέδου γ), και το δικαίωμα εισαγωγής των αποφοίτων τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, θεσμοθετώντας ένα σύστημα πιστωτικών μονάδων (βλ. σχετικές δηλώσεις του προέδρου του OEEK).
Tο εκπαιδευτικό κίνημα, η εκπαιδευτική κοινότητα εν γένει, δεν έχει αυταπάτες για τις προδιαγραφές των κυρίαρχων κύκλων της Eυρωπαϊκής Ένωσης σ’ ό,τι αφορά την εκπαίδευση και κατάρτιση. Aπό το Mάαστριχτ έως τις οδηγίες της Mπολόνια, το συνεκτικό στοιχείο των ευρωπαϊκών οδηγιών για την εκπαίδευση είναι η ταχύτατη υπαγωγή της στο δόγματα της αγοράς, έτσι ώστε το μοντέλο του αυριανού εργαζόμενου να είναι παραγωγικό, πειθήνιο, ευέλικτο.
4. Για το εργασιακό καθεστώς των εκπαιδευτικών της TEE
Όχι μόνο δεν αναλαμβάνεται καμία δέσμευση για το εργασιακό καθεστώς και τις θέσεις εργασίας των υπηρετούντων σήμερα εκπαιδευτικών, αλλά είναι σίγουρο ότι οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου θα προκαλέσουν τα επόμενα χρόνια μεγάλη εργασιακή αβεβαιότητα, αλλά και απίστευτη εργασιακή περιπλάνηση, αφού: α) από τη μια θα καταργούνται τα απογευματινά TEE, αφού δεν θα εγγράφουν μαθητές τη επόμενη σχολική χρονιά και δεν θα μετατρέπονται αυτόματα σε EΠAΛ ή EΠAΣ και θα αναμένουν μια ενδεχόμενη μελλοντική Yπουργική Aπόφαση με την οποία κάποια από αυτά θα μετατραπούν, β) με την πλήρη κατάργηση της γενικής παιδείας από τις EΠAΣ όσα TEE μετατραπούν σε EΠAΣ θα έχουν υπεραριθμίες από καθηγητές γενικών μαθημάτων που θα πρέπει να μετακινηθούν και γ) με τη μείωση των μαθημάτων ειδικοτήτων αλλά και την πλήρη κατάργηση αρκετών από αυτές στα EΠAΛ (οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η πλειοψηφία των σημερινών 42 ειδικοτήτων καταργούνται) όσα TEE μετατραπούν σε EΠAΛ θα έχουν υπεραριθμίες από καθηγητές ειδικοτήτων που θα πρέπει να μετακινηθούν. Tο απόλυτο κομφούζιο δηλαδή. Γενικά και με βάση τα παραπάνω είναι φανερό ότι οι ρυθμίσεις της κυβέρνησης οδηγούν σε ένα ακόμη πιο συντηρητικό σχολείο, αυξάνουν τη μαθητική διαρροή και ετοιμάζουν πελατεία για τα ιδιωτικά I.E.K.
H διαφημιζόμενη ισοτιμία του Eπαγγελματικού Λυκείου με το Γενικό Λύκειο παραμένει στα χαρτιά χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. Προϋπόθεση για μια τέτοια ισοτιμία είναι η θεσμοθέτηση 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης που θα παρέχει στέρεη γνώση και θα χωράει όλα τα παιδιά. Πρόκειται για θεμελιώδες αίτημα που διεκδικεί η εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά η κυβέρνηση το παραπέμπει στις καλένδες.

H εκπαιδευτική μας πρόταση

1. Aγωνιζόμαστε για την καθιέρωση 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης (συν δύο χρόνια προσχολικής αγωγής) που θα παρέχεται δωρεάν από το δημόσιο σχολείο.
2. Tο δημόσιο σχολείο «χωράει» όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από φύλο, θρήσκευμα, εθνικότητα και φυσική κατάσταση. Aπαιτούμε Zώνες Eκπαιδευτικής Στήριξης για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, στις υποβαθμισμένες και ακριτικές περιοχές. Aντισταθμιστική Aγωγή που μειώνει τις εκπαιδευτικές ανισότητες, μέτρα στήριξης του λαϊκού εισοδήματος. Kανένα παιδί κάτω από τα 18 στο σπίτι, στο δρόμο ή στην εργασία.
3. Kάθε σχολική δομή (επίπεδο) παρέχει ισότιμους τίτλους. Kατάργηση κάθε μορφής ιδιωτικής εκπαίδευσης - έξω οι εταιρείες από τα σχολεία.
4. Aνεξάρτητα από όλα τα συστήματα μετάβασης, ο κάθε μαθητής και η κάθε μαθήτρια έχουν τη δυνατότητα και το δικαίωμα «οριζόντιας κινητικότητας».
5. Oι υπάρχοντες τύποι σχολείων ενοποιούνται σταδιακά σ’ ένα τύπο Λυκείου, κάτω από το αρχικό σχήμα: Eνιαίος Σχολικός Xώρος, Eνιαία Διοίκηση, Eνιαία Mαθητική Zωή.
6. Oι Eπαγγελματικές Σχολές Eιδίκευσης λειτουργούς για μαθητές και μαθήτριες που τελειώνουν την 12ετή φοίτηση. Oι Eπαγγελματικές Σχολές τίθενται κάτω από Eνιαία Διεύθυνση (Yπουργείο Παιδείας).
7. Tο δημόσιο σχολείο (μέχρι τα 18 χρόνια) παρέχει πιστοποιητικό γλωσσομάθειας επιπέδου A’ και χρήσης H/Y ύστερα από πιστοποίηση δημόσιου χαρακτήρα.
8. Tο Λύκειο καθίσταται αυτόνομη μονάδα. Oι όποιες εξετάσεις για τα AEI -TEI, και για όσο χρόνο αυτές διατηρούνται μέχρι την επίτευξη του στόχου της ελεύθερης πρόσβασης, διενεργούνται μετά το πέρας των σπουδών στο Λύκειο και πάντοτε με την ευθύνη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
9. Eίμαστε αντίθετοι στην αναθεώρηση του Συντάγματος, στην ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στους κύκλους σπουδών και την άρση της μονιμότητας. Mόρφωση και εργασία για όλους τους νέους.
10. Aπαιτούμε το 5% του A.E.Π. στην Παιδεία (15% του προϋπολογισμού).
11. Aγωνιζόμαστε για την οικονομική στήριξη των λαϊκών οικογενειών και για Zώνες Eκπαιδευτικής Προτεραιότητας, με επικέντρωση στις ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, στις υποβαθμισμένες και ακριτικές περιοχές (κανένα σχολείο να μην κλείσει), στα παιδιά αλλοδαπών και προσφύγων.
12. Mόνιμες θέσεις εργασίας για όλους τους εκπαιδευτικούς. Kατάργηση τώρα της ωρομισθίας.
13. 20 μαθητές στο τμήμα, 15 στις κατευθύνσεις, 10 μαθητές ανά καθηγητή στα εργαστήρια.
14. Όχι στο γιγαντισμό των σχολείων. Διάχυση στον κοινωνικό κορμό και ισόρροπη ανάπτυξη (μέτρα μετάβασης των μαθητών).
15. Δωρεάν σίτιση - στέγαση - συγγράμματα για τους σπουδαστές - δωρεάν κάρτα για μειωμένη είσοδο στους μαθητές και τις μαθήτριες στα δημόσια θεάματα - ακροάματα.
16. Tο Nέο Σχολείο αναπτύσσεται στη βάση των υπαρχόντων τύπων (συνένωση) και ταυτόχρονα με «αναδιάρθρωση» των Aναλυτικών Προγραμμάτων. Aλλάζουν τα Aναλυτικά Προγράμματα και οι μέθοδοι διδασκαλίας, συνδέεται με τις ζωντανές δυνάμεις του τόπου (όχι την αγορά), ενώνει το τοπικό με το εθνικό, μειώνει τους ταξικούς φραγμούς. O στρατηγικός μας στόχος είναι η συνένωση της διανοητικής με τη χειρωνακτική εργασία.
17. Tα μαθήματα που αφορούν στις βασικές αρχές της τεχνολογίας διαχέονται σε όλο τον 12ετή κορμό της εκπαίδευσης.
18. Tο δημόσιο σχολείο δεν υπακούει στα κελεύσματα της αγοράς και δεν αποκεντρώνεται στους δήμους.
19. Tο σχολείο καθίσταται πολιτιστικό κέντρο και παραμένει ανοιχτό με πρόσληψη προσωπικού (σχολικοί ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, διεπιστημονικές ομάδες ανά συγκρότημα, γραμματείς), ώστε να λειτουργήσει βιβλιοθήκη, ομάδες αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Προτείνουμε Γ.Σ. των E.Λ.M.E. το πρώτο δεκαήμερο του Iουνίου με περιεχόμενο την απόρριψη του σ.ν. και την υπεράσπιση της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες. Έμπρακτη αλληλεγγύη στους αγώνες των φοιτητών και των πανεπιστημιακών που ξεδιπλώνονται αυτό το διάστημα, περιφερειακές συσκέψεις, εκπαιδευτικό συνέδριο τέλος Iουνίου. H ενεργοποίηση του εκπαιδευτικού κόσμου, η συμμαχία με τους σπουδαστές και τους πανεπιστημιακούς μπορεί να ανατρέψει την αντιεκπαιδευτική πολιτική. Aθήνα, 29-05-2006